Biology Club: 2015

วันอาทิตย์ที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2558

การย่อยอาหารของ โพรทิสต์ และสัตว์

ฟังไจ มักเป็น saprophyte จึงปล่อยน้ำย่อยออกมาย่อยซากอินทรีย์ที่เกาะ แล้วดูดซึมอนุภาคสารเข้าเซลล์
อะมีบา จะยื่น pseudopodium เพื่อเขมือบ (phagocytosis) อาหารเข้าไปย่อยในเซลล์
พารามีเซียม พัดโบก cilia ที่ oral groove (ร่องปาก) ให้อาหารเข้าสู่เซลล์แล้วกลายเป็น food vacuole แล้วจึงย่อยในเซลล์

ยูกลีนา ปกติเป็น autotroph แต่ในภาวะที่ไม่มีแสงก็สามารถเป็น hetetroph ได้โดยดูดซึมสารต่างๆเข้าหาตัว
ฟองน้ำ ดักจับอาหารด้วย collar cell (choanocyte) ที่มี flagellum ตวัดอาหารเข้าไปย่อยในเซลล์ และมี amoebocyte ช่วยย่อย + แจกจ่ายอาหาร
ไฮดรา มีทางเดินอาหารไม่สมบูรณ์ เรียก gastrovascular cavity ดักจับเหยื่อด้วยหนวด (tentacle) เข็มพิษ (nematocyst) อยู่บนเซลล์ cnidocyte แล้วทำการย่อยนอกเซลล์ด้วยน้ำย่อยจากเซลล์ต่อม (gland cell) จนได้อาหารชิ้นเล็กๆ เซลล์ย่อยอาหาร (nutritive cell) จึงเขมือบเข้าไปย่อยเซลล์ต่ออีกทีหนึ่ง
พลานาเรียมีทางเดินอาหารไม่สมบูรณ์ มีคอหอย (pharynx) ดักจับอาหาร ทางเดินอาหารแตกเป็นสองข้าง เรียก diverticulum ส่วนพยาธิตัวตืด ไม่มีทางเดินอาหาร แต่ดูดซึมสารอาหารที่ย่อยแล้วของโฮสต์โดยการแพร่ ลำตัวจึงต้องมีปล้องมากและแบนสุดๆ
ไส้เดือนดินและแมลงมีกระเพาะพัก (crop) ใช้พักอาหาร และกึ๋น (gizzard) ใช้บดอาหาร เปรียบเสมือนฟันของมนุษย์ ในแมลงนั้นระหว่าง stomach กับ intestine มี Malpighian tubule เป็นอวัยวะขับถ่ายระหว่าง gizzard กับ stomach มีต่อมสร้างน้ำย่อย และยังพบต่อมน้ำลายใกล้ๆปาก ส่วนในกุ้ง มีมันกุ้งเป็นอวัยวะสร้างน้ำย่อย
สัตว์ชั้นสูงที่กินพืช (herbivore) หรือกินทั้งพืชและเนื้อ (omnivore) ฟันจะไม่แหลม ตับสร้างน้ำดีน้อย ลำไส้ยาว เพราะพืชมีผนังเซลล์ซึ่งย่อยยาก และมีจุลินทรีย์อยู่แบบ mutualismช่วยสร้างน้ำย่อย พบตามทางเดินอาหารโดยเฉพาะลำไส้ใหญ่ส่วน caecum ที่มีขนาดใหญ่ แต่สัตว์กินเนื้อ (carnivore) ฟันจะแหลม เขี้ยวเยอะผลิตน้ำดีได้มากกว่า ลำไส้สั้นกว่า และลำไส้ใหญ่ส่วน caecum เล็กกว่า

การย่อยอาหาร

1.สิ่งมีชีวิตที่สามารถสร้างอาหารเองได้เรียกautotroph เชิงนิเวศวิทยาเรียกว่า ผู้ผลิต (producer)
2.สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองไม่ได้ เรียก heterotroph ในเชิงนิเวศวิทยาแบ่งเป็น ผู้บริโภค (consumer) และ ผู้ย่อยสลาย (decomposer) ซึ่งจำเป็นต้องมีการย่อยอาหารเพื่อให้ได้อนุภาคเล็กๆแล้วนำไปสร้างพลังงาน การย่อยอาหารแบ่งออกเป็น

- การย่อยในเซลล์ (intracellular digestion) จะนำอาหารเข้าเซลล์เป็น food vacuole แล้ว lysosome จะมาสลายอาหารให้ได้อนุภาคเล็กๆ เพื่อนำไปสร้างอาหาร กากอาหารที่ย่อยไม่ได้ก็ถูกส่งออกนอกเซลล์ไป

- การย่อยนอกเซลล์ (extracellular digestion) จะปล่อยน้ำย่อยออกมาย่อยนอกเซลล์จนได้อนุภาคเล็กๆ แล้วจึงดูดซึมเข้าเซลล์เพื่อสร้างพลังงาน ส่วนที่ย่อยไม่ได้ก็เป็นกาก ไม่มีการดูดซึม เช่น การหลั่งน้ำย่อยออกมาในทางเดินอาหารของมนุษย์ ส่วนคำว่า saprophytism เป็นการย่อยนอกเซลล์ประเภทหนึ่ง ที่หลั่งน้ำย่อยออกมานอกร่างกาย แล้วดูดซึมสารที่ย่อยได้จากสารอินทรีย์เข้าสู่เซลล์ พบใน decomposer คือฟังไจ และแบคทีเรียบางชนิด เช่น เห็ดย่อยขอนไม้ ราสลายซากสัตว์

- การย่อยเชิงกล (mechanical digestion) ทำให้อาหารเล็กลง พื้นที่ผิวมากขึ้น คือเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ เพื่อให้ย่อยเชิงเคมีได้ง่ายขึ้น

- การย่อยเชิงเคมี (chemical digestion) คือ hydrolysis ของอาหารโดยใช้น้ำย่อย เกิดปฏิกิริยาเคมี

ประเภทของเซลล์

เซลล์สองประเภท	Prokaryotic cell	Eukaryotic cell
Nuclear membrane	ไม่มี	มี
นิวเคลียสและสารพันธุกรรม	ไม่มีนิวเคลียส มีโครโมโซม 1 แท่ง เกิดจาก DNA + โปรตีนที่ไม่ใช่ histone อาจพบ[ plasmid (DNA วงแหวนใน cytoplasm)	มีนิวเคลียสและโครโมโซมหลายแท่งเกิดจาก DNA + โปรตีน histone
Cellular respiration	เกิดที่ mesosome (เยื่อหุ้มเซลล์ที่ยื่นเข้ามา)	เกิดใน mitochondria
photosynthesis	เกิดที่ส่วนของเยื่อเซลล์ที่มี่ chlorophyll	เกิดใน chloroplast ที่มี chlorophyll
Organelle	ไม่มี nucleolus, centriole, cytoskeleton, organelle ที่มีเยื่อหุ้มทั้งหมด มี 70s ribosome (ขนาดเล็ก) ถ้ามี flagellum จะไม่ใช่ tubulin และ ไม่ใช่ 9+2	มี organelle ต่างๆตามความเหมาะสมของหน้าที่ของเซลล์ มี 80s ribosome (ขนาดใหญ่) อาจมี cilia หรือ flagellum ที่เกิดจากโปรตีน tubulin
ตัวอย่างเช่น	Bacteria cyanobacteria	ฟังไจ โพรทิสต์ พืช สัตว์

วันเสาร์ที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2558

เฉลยข้อสอบ O-net วิชาวิทยาศาสตร์ (ชีววิทยา) ปี 2550

เฉลยข้อสอบ O-net วิชาวิทยาศาสตร์ (ชีววิทยา) ปี 2550- ข้อ 1

1. ข้อความใดถูกต้องเกี่ยวกับการแบ่งเซลล์บริเวณปลายรากหอม

1.เป็นการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส
2.เมื่อสิ้นสุดการแบ่งเซลล์จะได้เซลล์ใหม่ 4 เซลล์
3.เซลล์ใหม่ที่เกิดขึ้นมีจำนวนโครโมโซมเท่าเดิม
4.เซลล์ใหม่ที่เกิดขึ้นเกิดจากการคอดของเยื่อหุ้มเซลล์

เฉลย ตอบข้อ 3.เซลล์ใหม่ที่เกิดขึ้นมีจำนวนโครโมโซมเท่าเดิม

คำอธิบาย: ที่บริเวณปลายรากของพืช แบ่งได้ 4 บริเวณ และมีส่วนที่เรียกว่า บริเวณเซลล์แบ่งตัวหรือบริเวณเนื้อเยื่อเจริญ (meristermatic zone) ส่วนนี้จะมีการแบ่งเซลล์แบบ ไมโทซิส ตลอดเวลา ซึ่งวิธีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสนั้น ผลที่ได้จากการเเบ่งเซลล์ คือได้เซลล์ใหม่ที่เกิดขึ้นจะเหมือนกับเซลล์เดิมทุกประการ และ มีจำนวนโครโมโซมเท่ากับเซลล์เดิม คะ

ที่บริเวณปลายรากของพืช แบ่งได้ 4 บริเวณ ดังนี้

(1) บริเวณหมวกราก (root cap) เป็นส่วนปลายที่สุดของราก หมวกรากมีหน้าที่ในการปกคลุมป้องกันไม่ให้เซลล์ที่บริเวณปลายรากถูกทำลายเซลล์หมวกรากมีสารเมือกซึ่งเป็นพอลิแซ็กคาไรด์ช่วยป้องกันอันตรายจากสารต่างๆ ในดิน ป้องกันไม่ให้ปลายรากแห้งและช่วยละลายแร่ธาตุด้วย เซลล์ส่วนที่อยู่ด้านนอกของหมวกรากและบุบสลายอยู่เสมอ เนื่องจากรากเจริญและหยั่งลึกลงไปในดิน ดังนั้นส่วนของเซลล์ที่บริเวนปลายรากจึงต้องแบ่งตัวสร้างหมวกรากขึ้นมาแทนอยู่เสมอด้วย ดังนั้นที่ปลายรากจึงมีส่วนของหมวกรากหุ้มอยู่ตลอดเวลา

(2) บริเวณเซลล์แบ่งตัวหรือบริเวณเนื้อเยื่อเจริญ (meristermatic zone) เป็นส่วนที่อยู่ถัดจากหมวกรากขึ้นมา เซลล์บริเวณนี้คือเนื้อเยื่อเจริญปลายราก (apical meristem) เซลล์มีแบ่งตัวอยู่ตลอดเวลาทำให้รากเจริญและขยายขนาดยาวขึ้น เซลล์มักมีขนาดเล็ก ผนังเซลล์บาง ภายในมีโพรโทพลาซึมปริมาณมากเมื่อแบ่งเซลล์จะได้หมวกรากและเซลล์ที่มีรูปร่างยาวขึ้น

(3) บริเวณเซลล์ที่มีการยืดตัว ( zone of cell elongation ) เป็นบริเวณที่อยู่ถัดจากเนื้อเยื่อเจริญโดยเซลล์ที่ได้จากการแบ่งตัวมีการขยายขนาดและยืดตัวตามความยาวของราก ดังนั้นเซลล์บริเวณนี้จึงยาวกว่าเซลล์บริเวณอื่นๆ และทำให้ปลายรากยาวขึ้นด้วย

(4 ) บริเวณขนราก (root hair zone) เป็นบริเวณปลายรากที่มีขนรากยื่นออกมามาก บริเวณนี้เซลล์ไม่มีการยืดตัวแล้ว แต่เป็นบริเวณที่มีการดูดน้ำและแร่ธาตุให้แก่พืชจึงเป็นบริเวณที่มีความสำคัญต่อพืชเป็นอย่างมาก บริเวณขนรากและบริเวณที่อยู่เหนือขนรากขึ้นมาเซลล์บริเวณนี้มีการเปลี่ยนแปลงไปเพื่อทำหน้าที่ต่างๆ มีการเปลี่ยนแปลงทั้งส่วนประกอบภายในและรูปร่างเพื่อให้เหมาะสมกับหน้าที่ เช่น ท่อลำเลียงน้ำหรือไซเลม (xylem) ท่อลำเลียงอาหาร หรือโฟลเอ็ม ( phloem )

(5) บริเวณเซลล์เจริญเติบโตเต็มที่ (region of maturation) อยู่ในบริเวณขนรากและบริเวณส่วนที่ถัดขึ้นไปและเป็นบริเวณที่เป็นเนื้อเยื่อถาวร เนื้อเยื่อพืชทั้งพืชใบเลี้ยงคู่และพืชใบเลี้ยงเดี่ยว เมื่อตัดตามขวางตรงบริเวณที่เจริญเติบโตเต็บที่แล้วจะพบบริเวณต่างๆ ของเนื้อเยื่อเรียงจากด้านนอกเข้าได้ในเป็นชั้นๆ ดังนี้

คลิก--> เฉลยข้อสอบ O-net วิชาวิทยาศาสตร์ (ชีววิทยา) ปี 2550- ข้อ 2